Yeni Cami'de müthiş buluş! 354 yıldır çürümemiş

Etrafı vatandaşların güvenliği için saç ile kaplanan camide, mimarlar ve uzmanlar restorasyon çalışmalarını yürütürken bir taraftan da özel olarak hazırlanan bölümde vatandaşlar ibadet ediyor. İstanbul Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğüne atanan Mürsel Sarı restorasyon çalışmasını anlattı.

İstanbul Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğüne atanan Mürsel Sarı, “Ana kubbedeki kurşun örtüyü kaldırdık. Tamamına bakıldı. Herhangi bir çatlak çıkmadı bu sevindirici bir durum. Bir de zeminde jeoradarla taramalar yaptık. Caminin altının bir bölümünde su var. Ecdat eseri ahşap direkler üzerinde oturtarak statiği sağlamış. Aradan geçen onca uzun yıla rağmen ahşap direklerde herhangi bir çürümenin olmadığı tespit edildi. Bu da bize çok sevindirici bir haber oldu” diye konuştu. 

2018’DE TAMAMLANMASI ÖNGÖRÜLÜYOR

Yeni Cami İstanbul’un çok merkezi bir konumda yer alıyor. İstanbul’a siluetini veren yegâne eserlerden bir tanesidir. İstanbul’a gelip de Yeni Cami'yi ziyaret etmeyen nadirdir. Pek çok filmlere konu olmuştur. Restorasyonuna 2016’nın Nisan ayında başladık. Toplam 800 gün süremiz var. Bu da takriben 2018’in Haziran ayına tekabül ediyor. 
Eski eserlerde bu sürelere sadık kalmak biraz zor. Restorasyon sırasında beklemediğiniz durumların çıkması kuvvetle muhtemeldir. Böyle durumlar ortaya çıktığında hem parasal anlamda harcamalar artabilir hem de yeni projelendirme de gerekebilir. 

TARİHİNDEKİ EN KAPSAMLI RESTORASYON 

Yeni Cami ya da Valide Sultan Cami, İstanbul'da 1597 yılında Sultan III. Murad'ın eşi Safiye Sultan'ın emriyle temeli atılan ve 1665'te zamanın padişahı IV. Mehmed'in annesi Turhan Hatice Sultan'ın büyük çabaları ve bağışlarıyla tamamlanıp ibadete açılan camidir. O yıldan günümüze 354 yıl geçti.  Cami daha önce de restorasyon gördü. Ancak bizim yaptığımız restorasyon caminin tarihindeki en geniş kapsamlı restorasyon diyebilirim. 

İBADET SÜRÜYOR 

Burada insan ve araç sirkülasyonu çok fazla. Dolayısıyla şantiye ortamını güvenlik nedeniyle kapattık. Etrafını saçlarla kapattık. Restorasyon devam ederken insanlar ibadetlerini de gerçekleştirebilmeleri için de bazı değişiklikler yaptık. Caminin alt tarafında konforu yüksek bir ibadet mekanı oluşturduk. Bunu oluşturmak içinde yaklaşık 5 metre yüksekliğinde zemin ile kubbe arasında platform oluşturduk. Sese ve toza karşı da yalıtım da yapıldı. 

KUBBEDE ÇATLAMA YOK 

Restorasyon çalışmalarına caminin kubbesindeki kurşunların sökümüyle başlandı. Gerçekten sevindirici bir durum kurşunun altını kaldırınca gördük ki onun altında toprak çamur sıvalar var. Ana kubbede herhangi bir çatlak çıkmadı. Onları toparladıktan sonra gerekli çamurunu sıvasını yaparak kurşun örtüsünü kaplayarak ana mekânı tamamladık. Şimdi kubbeden aşağıya doğru iniyoruz. Çinilerin rölevelereni alıyoruz. Yıpranan bozulan ya da tamamlanması gereken yerler varsa oraları. Yeni Cami'nin restorasyonunu yaparken bilim kurullarıyla çalışıyoruz. Her bir eserimizde konusunda uzmanlar çini uzmanları, statikçi hocalarımız var. Onların yönlendirmeleriyle yapıyoruz. Ana kubbede sıva raspaları yapacağız. Mevcut kalem işlerinden daha önceki dönemlere ait işlemeler orijinal bir kalem işi bulursak ki genelde hocalarımız çıkabiliyor diyor. Çıkarsa orijinallerini baz alarak ortaya çıkaracağız. 

CAMİNİN RÖNTGENİ ÇEKİLDİ 

Minarede ve dış cephede bazı kayıplar var. Trafik yoğunluğundan dolayı onların temizlikleri yine kapıların tamiratı altın varakla kaplanması da önemli bir husus. 23 tane duvar üzerine çeşitli reflektörler kurduk. Bu reflektörleri belirli aralıklarla okuyoruz. Şu ana kadar 4 defe okuma yaptık. Çok şükür devasa yapıda bir kayma yok. Artı zemini de son teknoloji jeoradarlarla taradık, yaptık. Bir nevi yapının röntgenini çektik. Bunlarda da tabii belli bir mesafeden sonra altı su çıkıyor karşımıza. Ecdat camiyi ahşap direklerin üzerine oturtturmuş. Bu ahşapların bir kısmı da yine suyun içinde bulunuyor. Caminin statiğini öyle kurmuşlar. Aradan geçen 354 yılda, direklerde herhangi bir çürümenin olmadığını tespit etti. Jeoradar çalışmalarımız devam ediyor. Şu ana kadar görünen herhangi bir sıkıntı yok. 

ÇİMENTO KULLANILMIŞ 

Geçmişte gerek bilgisizlik gerekse maddi açıdan eski eserlerde çimento uygulaması yapılmış. Çimentonun içinde yoğun tuz vardır. Bu nedenle eski esere sokulmaması gereken bir malzemedir. Maalesef geçmiş dönemde bunlar yapılmış. Şimdi biz çimentodan eseri arındırıyoruz yerine de Horosan sıva uyguluyoruz.