Düşük faiz ‘ev’de stok eritti

Yaz ayları konut piyasası için de oldukça sıcak geçti. Kamu bankalarının birinci el ve ikinci el konutta kredi faizini düşüren kampanyaları ile ev sahibi olmak isteyenler hızla hareketlendi. 2020 yılı Temmuz ayı sonu itibariyle 854 bin 126 adet konut satıldı. Bu satış, 2019’un aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 40.5 oranında artışı getirdi. Son 2.5 yılda ise yeni konut yapımına ilişkin alınan ruhsatlar büyük düşüş gösterdi. Yıllık 1 milyon 200 bin civarında konut üretilirken bu oran 300 binin altına düştü. Yapılan hesaplarla Türkiye genelindeki konut stokunun önemli bir azalma gösterdiği kaydedildi. Konut ihtiyacı ise devam ediyor.

Kovid-19 salgınında normalleşme sürecine geçiş ile ‘avantajlı konut kredisi’ paketi kamu bankaları tarafından devreye alındı. Yeni konutlar için 15 yıla varan vadede, 0.64 faiz oranı ile kredi sunulurken, ikinci el konutlar için bu oran 0.74 olarak başlarken, daha sonra yüzde 0.87’ye çıkarılmıştı.

YÜZDE 12 OLDU

Temmuz ayında satılan markalı konutların yüzde 66.87’si tamamlanmış konut stoklarından, yüzde 33.13’ü bitmemiş konut stoklarından oluştu. Haziran ayında ise satışların yüzde 49.92’si bitmiş, yüzde 50.08’i bitmemiş konut stoklarından meydana geldi. ‘REIDIN-GYODER Yeni Konut Fiyat Endeksi Temmuz 2020’ sonuçlarına göre, markalı konutlarda stok erime hızı son 10 yılın en yüksek ikinci seviyesinde seyretti. Haziran ayında, bir önceki ayın oranı 3.79’dan 11.96 seviyesine yükselen stok erime hızı, Temmuz ayında da 11.78 seviyesini korudu. Temmuz’da markalı konutlarda yaşanan stok erime hızı rakamlarına bakıldığında adet bazında yüzde 11.78 oranında erime tespit edildi. Haziran ayında stok erime hızı yüzde 11.96 oranında yaşandı.

‘YENİ ARZ DÜŞTÜ’

Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Başkanı Altan Elmas, haziran ve temmuz aylarında düşük faizle satılan birinci el konut sayısının 130 bin seviyesinde olduğunu hatırlattı. 2018’de bitmiş konut stokunun 1 milyon olarak hesaplandığını anlatan Elmas, “2.5 yıldır üretilenden daha fazla konut satıldı. Sektördeki daralma nedeniyle yeni proje sayısı oldukça azaldı. KONUTDER olarak kanaatimiz, yıl sonuna kadar ciddi stok erimesi devam edecek. Zaten 2019 ağustostan bu yana çeşitli kampanyalar ve faiz sübvansiyonlarıyla konut alımındaki hareket sürüyor. Bir süredir devam eden tersine döngü; arzın talebin altında kalması, bu şekilde devam edecek görünüyor” dedi.

‘CAZİP GÖRÜLEN KONUT SATILDI’

İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, konutta yeni ruhsat alımının son iki yıldır yüzde 50’nin çok üzerinde azalma gösterdiğini vurgularken, stokun; talep karşısında düşük kalan arzla azalmaya devam ettiğini dile getirdi.

Durbakayım, “Bugün satılmayan konut olarak, tercih edilmeyen, cazip görülmeyen kalıyor. Bunu stok olarak görmemek lazım. Herhangi bir sanayi malı, bir ürün gibi; ihtiyaç olan segmentte değilse, onun alıcısı daha uzun vadede harekete geçiyor. Ama ihtiyaç olan, cazip bulunan, doğru projelerde satışta olan neredeyse hiç konut kalmadı. Piyasada stok çok normale seviyelere döndü” değerlendirmesini yaptı.

‘GEÇEN YILA GÖRE %40.5 ARTIŞ YAŞANDI’

EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, kamu bankalarının 1 Haziran 2020’de açıkladığı kredi paketi sonrasında konut kredi kullanımlarında ‘benzersiz’ bir süreç yaşandığını söyledi. Turgut Yazıcı, “2020 yılı Temmuz ayı sonu itibariyle 854 bin 126 adet konut satıldı. İki yılı kıyasladığımızda bu yıl 2019 yılının aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 40.5 oranında artış yaşandı. 2019 yılı Temmuz ayı sonu itibariyle 2018 yılı aynı dönemini kıyaslayacak olursak yaklaşık yüzde 21 oranında düşüş yaşanmıştı. Haziran itibariyle başlayan kampanya ile konut satışlarının bu seneyi 1 milyon 400 bin dolaylarında kapatacağını düşünüyoruz. Son 3 senedir düşen konut satış rakamları nedeni ile konut stoku sorunu ile mücadele eden inşaat sektörü Haziran ayında başlatılan düşük faizli konut kredisi kampanyası ile temmuz ayı sonu itibariyle stoku eritti. Hatta o kadar eritti ki satmayı düşünmeyenler de satmaya karar verdi” değerlendirmesini yaptı.