Konut kiralarındaki yükseliş dünyanın derdi

Pandemide ultra düşük faiz oranları, ev üretiminin kıtlığı, daha az sayıda evin satışa sunulması bir araya geldi. Küresel konut fiyatları 18 ayda rekor seviyelere çıktı. Bu, mevcut sahipler için bir kazanç olsa da, potansiyel alıcılar için büyük bir engel!.. Yükselen emlak fiyatları, dünyanın her yerindeki insanları, bir ev sahibi olma umudunu terk etmeye zorluyor. Artış sadece konut fiyatlarında değil, kiralar da tarihî zirvelerde dolaşıyor. Berlin Belediye Başkanı Michael Mueller “Toplumun bazı kesimlerinin artık daire alacak paraları olmadığı için, şehrimizin bazı bölümlerinden dışlandığına tanık oluyoruz” diyor ve ekliyor: “Lond-ra’da, Paris’te, Roma’da ve şimdi ne yazık ki giderek artan bir şekilde Berlin’de durum böyle...”

ÇÖZÜM ARANIYOR
Bu arada çözüm arayışlarını hızlandıran politikacılar; kira üst sınırlarından ev sahipleri üzerindeki özel vergilere, kamulaştırmadan boş ofisleri konut hâline getirmeye kadar kolaylık sağlayacak her türlü fikri masaya yatırıyor. Çin, bu yıl emlak sektörü üzerindeki kısıtlamaları artırdı. Fahiş fiyatları düşürmek için emlak vergisi de getiriliyor. Kanada’da Başbakan Justin Trudeau, yeniden seçilmesi hâlinde yabancı alıcılara iki yıl yasaklama sözü verdi. ABD’li ipotek devi Freddie Mac’in eski CEO’su Don Layton da “Gördüğümüz şey, göz ardı edilmemesi gereken büyük bir olay” uyarısında bulundu. Bloomberg Economics’ten Niraj Shah ise, risk göstergelerinin 2008 mali krizinden bu yana görülmemiş yoğunlukta olduğunu, tehlikenin yaklaştığını öne sürdü. Dünyanın dört bir yanında benzer durumlar yaşanıyor.

KİRAYA ÇALIŞIYORLAR!
Yıllık enflasyonun yüzde 50 civarında seyrettiği Arjantin’de, şehir merkezlerindeki ev kirası üç kattan fazla arttı. Kiracılar faturalarla birlikte gelirinin yaklaşık yüzde 40’ını tüketiyor. Başkan Alberto Fernandez’in koalisyonu tarafından kabul edilen yasa, kiracılara daha fazla hak vermeyi amaçlıyor. Yeni kurallara göre iki yıllık olan sözleşmeler üç yıla uzatıldı. Ve kira artışlarını ev sahipleri yerine, Merkez Bankasının belirlediği bir endeks ilan edecek. Avustralya’da kira gideri, bir çalışanın maaşının yaklaşık yüzde 30’una karşılık geliyor. Başbakan Scott Morrison, arzı artırmak için 1 milyar dolarlık “kapsamlı bir konut satın alma planı” açıkladı. Ancak bu, fiyatları indirmeye yetmedi.

TAHLİYELERE YASAK!
Kiralardaki artış, gençleri, ebeveynleriyle birlikte kalmaya zorluyor. Kanada’da ortalama bir evin maliyeti, önceki yıla göre yüzde 30 artışla 730 bin dolar oldu. Singapur’da vatandaşların yaklaşık yüzde 80’i, hükûmet tarafından inşa edilen toplu konutlarda yaşıyor. Hükûmet, ikinci ev sahiplerine ve yabancı alıcılara da kısıtlamalar getirdi. İrlanda’da ise 100 bin uygun fiyatlı sosyal konut inşa edilmesi, tahliyeler ve kira artışlarına yasak getirilmesi, bankalara kredilerde limit sınırlaması gündemde...